Wat is logopedie?

Logopedie is therapie die kinderen en volwassenen helpt op het gebied van

• gehoor,
• stem,
• spraak,
• taal en
• slikken

Gehoor

Kinderen leren spreken doordat ze anderen horen en zien spreken. Dit gaan ze van nature imiteren. Als kinderen slecht horend of doof zijn, dan missen ze auditieve prikkels die nodig zijn om goed te leren spreken. Voorbeeld: slechthorendheid als gevolg van middenoorontstekingen. Bij volwassenen kan het voorkomen dat ná de spraak-taalontwikkeling slechthorendheid of doofheid ontstaat. Dit belemmert de verbale communicatie. Voorbeeld: ouderdomsslechthorendheid.

Stem

Het stemgeluid wordt gevormd door een samenspel van de ademing en de stembanden in het strottenhoofd. De stem kan moduleren in volume, toonhoogte, accenten, klankkleur, helderheid. Ieder mens heeft een uniek, persoonlijk stemgeluid. Bij stoornissen in de stemfunctie kan het voorkomen dat iemand beperkt is in het spreken en zingen of zelfs helemaal geen stem meer kan maken. Voorbeelden: stembandknobbeltjes, stembandpoliepen, stembandverlamming.

Spraak

De uitspraak wordt verzorgd door de spieren van lippen, tong, gehemelte en ademing. Het stemgeluid wordt in spraakklanken omgevormd door bewegingen van de lippen, tong, gehemelte en ademing. Als er iets niet goed verloopt in de beweging van de spreekspieren, of in de coördinatie (samenspel) daarvan, dan klinkt de spraak niet zoals deze zou moeten klinken. Problemen in de spraak kunnen zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen. Voorbeelden: slissen, binnensmonds spreken, stotteren, broddelen, dysarthrie (= een neurologische spraakstoornis), open neusspraak bij gehemeltespleet.

Taal

Bij kinderen hebben we veelal te maken met taalontwikkelingsproblemen/-stoornissen waarbij het vermogen om ideeën en gedachten onder woorden te brengen zich niet goed ontwikkelt. Woordenschat, zinsvorming, formuleren en (verhaaltjes) vertellen lopen achter. Vaak gaat dit samen met problemen in het begrijpen van taal. Daarbij komen stoornissen in de pragmatiek (taalgebruik) vaak voor.

Bij volwassenen kunnen we taalstoornissen tegenkomen die op volwassen leeftijd zijn ontstaan door een hersenbeschadiging. Dit heet afasie (= een neurologische taalstoornis). Afasie kan zich op alle facetten van de taal manifesteren.

Slikken

In de zgn. pré-verbale logopedie worden baby’s/zuigelingen/jonge kinderen en hun ouders geholpen als een kindje niet goed kan zuigen, slikken, kauwen bij het drinken en eten.

Als kinderen wat ouder zijn, komt het voor dat zij blijven volharden in een zgn. infantiele manier van slikken uit de babytijd, waarbij de tong stelselmatig te ver naar voren wordt geduwd. Dit leidt tot spraak- en zelfs gebitsafwijkingen.

Voorts kunnen neurologische ziektebeelden, zowel bij kinderen als volwassenen, kauw- en slikstoornissen tot gevolg hebben. Voorbeelden: spasticiteit, “spierziekten” (zoals MS, ALS, Parkinson) en beroerte (CVA).